Κάθε ναὸ τὸν ἀποτελοῦν πέτρες, χιλιάδες πέτρες, βαλμένες μὲ τέχνη ἡ μία πάνω στὴν ἄλλη. Ὅπως λοιπὸν ὁ ναὸς τῆς ἐνορίας μας ἔγινε ἀπὸ πολλὲς πέτρες, ἔτσι ὑπάρχει κ᾽ ἕνας ἄλλος ναὸς χτισμένος κι αὐτὸς μὲ «πέτρες», μικρὰ «τοῦβλα». Ὄχι χιλιάδες ἀλλὰ ἑκατομμύρια, δισεκατομμύρια μικρὰ – μικρὰ κομματάκια, ποὺ γιὰ νὰ τὰ δῇς πρέπει νὰ διαθέτῃς μικροσκόπιο.
Πῶς λέγονται; Κύτταρα. Ἑκατομμύρια κύτταρα εἶνε ὁ ἐγκέφαλος, ἑκατομμύρια κύτταρα τὰ ὀστᾶ, ἑκατομμύρια ἡ καρδιά, ἑκατομμύρια τὰ νεφρά κ.τ.λ.. Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου εἶνε ὁ πιὸ θαυμαστὸς ναός. Ποιός ἔφτιαξε τὰ μάτια, τὰ αὐτιά, τὰ πνευμόνια, τὸ συκώτι, τὸ πάγκρεας, ὅλα αὐτὰ ποὺ φέρουμε πάνω μας!…
Ὅπως λοιπόν τιμοῦμε –πρέπει νὰ τιμοῦμε– τὸ Ναὸ ὅπου τελεῖται ἡ λατρεία μας, διότι ἂν ἀσεβοῦμε σ᾽ αὐτὸν ὁ Θεὸς θὰ μᾶς τιμωρήση καὶ θὰ μᾶς στερήσῃ τὸ ναὸ καὶ τὴ λατρεία, ἔτσι νὰ τιμοῦμε καὶ τὸ ναὸ τοῦ σώματός μας.
Νὰ τὸν διατηροῦμε δηλαδή καθαρὸ καὶ ἀμόλυντο, νὰ φροντίζουμε τὴν ὑγεία του καὶ νὰ σεβόμαστε τὴ ζωή του. Γι᾽ αὐτὸ εἶνε μεγάλο ἁμάρτημα ἡ φθορὰ τῆς ὑγείας του κι ἀκόμη μεγαλύτερο ἡ ἀφαίρεσι τῆς ζωῆς, ὁ φόνος.
Ἂν γκρεμίσῃς μιὰ ἐκκλησιά, μπορεῖς νὰ φτειάξῃς ἄλλη· ἂν ὅμως σκοτώσῃς ἄνθρωπο, χίλιοι ἐπιστήμονες νὰ μαζευτοῦν, δὲν μποροῦν νὰ φτιάξουν ὄχι ὅλο τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ οὔτε ἕνα κύτταρο, ἕνα μάτι, μιὰ καρδιά… Δὲν μποροῦν ν᾽ ἀναστήσουν ἕνα νεκρὸ ἄνθρωπο· αὐτὸ μόνο ὁ μεγαλοδύναμος Θεὸς μπορεῖ νὰ τὸ κάνῃ.
Ὁ Χριστὸς λοιπόν, μὲ τὴν Ανάστασή Του ποὺ ἑορτάζουμε, αὐτὸ ἔδειξε στοὺς ἐχθρούς του, ὅτι εἶνε Θεός· ἡ Ἀνάστασις βεβαιώνει τὴν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ. Θανατῶστε, Ἰουδαῖοι, τὸ σῶμα μου, ἐγὼ ὅμως σὲ τρεῖς μέρες θὰ ἐγερθῶ, θὰ ξαναχτίσω τὸ ναὸ αὐτόν, διότι εἶμαι Θεός. Ἀπίστευτα ἦταν αὐτά.
Εἶνε δυνατόν, ἀκούστηκε ποτέ, νὰ ταφῇ ἄνθρωπος, καὶ σὲ τρεῖς μέρες αὐτοδυνάμως, μόνος του, ν᾽ ἀναστηθῇ; Ὁ Χριστὸς τὸ ἔκανε αὐτό, τὸ θαῦμα τῶν θαυμάτων. Τί λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο;
* * *
Ὁ Χριστός, ἀδελφοί μου, σταυρώθηκε. Τί ὥρα τὸν σταύρωσαν; Μεσημέρι, ὅταν ὁ ἥλιος ἦταν στὸ μεσουράνημα. Καὶ πόσο ἄντεξε πάνω στὸ σταυρό; Μόνο τρεῖς ὧρες. Ἦταν βασανισμένος. Τὸ κορμί του δὲν ἦταν σὰν τῶν ἀγέρωχων λῃστῶν ποὺ ἦταν σκληροὶ καὶ ἄντεχαν μέρες· ὁ Χριστὸς ἦταν εὐαίσθητη ὕπαρξι. Κουρασμένος, διψασμένος, πεινασμένος, πικραμένος – φαρμακωμένος, βάσταξε μόνο τρεῖς ὧρες. Στὶς 3 ἔγινε σκοτάδι πάνω στὴ γῆ, «ἀπὸ ὥρας ἕκτης ἕως ὥρας ἐνάτης» (βλ. Ματθ. 27,45). Ὁ ἥλιος ἔκρυψε τὶς ἀκτῖνες του. Ἔγινε σεισμὸς καὶ ταράχτηκε ὁ τόπος. Ἄνοιξαν τὰ μνήματα καὶ βγῆκαν πεθαμένοι έξω...
Σχίστηκε τὸ καταπέτασμα τοῦ Ναοῦ (βλ. ἔ.ἀ. 27,51-52). Καὶ τότε μέσ᾽ στὸ σκοτάδι ἀκούστηκε ἡ φωνὴ «Τετέλεσται» (Ἰω. 19,30)! Κ᾽ ἐκείνη τὴν ὥρα ἕνας ἄπιστος, ὁ ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ ἀποσπάσματος, ὁ κεντυρίων – ἑκατόνταρχος Λογγίνος, ὅταν εἶδε ὅλ᾽ αὐτά, πίστεψε καὶ εἶπε· «Ἀληθῶς Θεοῦ Υἱὸς ἦν οὗτος» (Ματθ. 27, 54).
Τρεῖς ἡ ὥρα ξεψύχησε ὁ Χριστός μας. Ἔγινε τέσσερις, πέντε, ἕξι. Ὅταν βασίλευε ὁ ἥλιος, νά κι᾽ ἔρχονται οἱ Μυροφόρες. Μαζὶ μὲ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸ Νικόδημο ξεκρέμασαν ἀπ᾽ τὸ σταυρὸ τὸ ἄχραντο σῶμα, τὸ ἔπλυναν μὲ ῥοδόσταγμα, τὸ τύλιξαν σὲ σεντόνι καθαρό, τὸ ἔθαψαν σὲ τάφο σκαλισμένο σὲ βράχο, σὰν μικρὴ σπηλιά, καὶ ἔκλεισαν τὴν εἴσοδο μὲ μεγάλη πέτρα.
Παρασκευὴ βράδυ στὸν τάφο, Σάββατο ὅλη μέρα ὣς τὸ βράδυ στὸν τάφο, καὶ μετὰ τὰ μεσάνυχτα, Κυριακὴ πρωὶ πρὶν νὰ βγῇ ὁ ἥλιος – τί ἔγινε· ὅλος ὁ τόπος γύρω ἀπ᾽ τὸν τάφο σείστηκε καὶ οἱ φύλακες ἔπεσαν μισοπεθαμένοι.
Οἱ Φαρισαῖοι εἶχαν πεῖ στὸν Πιλᾶτο· Αὐτὸς ὁ πλάνος εἶπε· “Μετὰ ἀπὸ τρεῖς μέρες θ᾽ ἀναστηθῶ”· μπορεῖ λοιπὸν οἱ μαθηταί του νὰ ἔρθουν τώρα νὰ τὸν κλέψουν, κατόπιν νὰ διαδοθῇ πὼς ἀναστήθηκε, καὶ τότε ἀλλοίμονο (βλ. ἔ.ἀ. 27,62-66). Γι᾽ αὐτὸ ἔβαλαν στρατιῶτες νὰ φρουροῦν οπλισμένοι τὸν τάφο. Ποιός πλέον τολμοῦσε νὰ πλησιάσῃ; Καὶ οἱ μαθηταὶ ἀκόμα εἶχαν κρυφτῆ.
Προτοῦ ὅμως χαράξῃ ἡ αὐγὴ ἦρθαν οἱ γυναῖκες μὲ πολύτιμα μύρα γιὰ ν᾽ ἀλείψουν τὸ Χριστό (βλ. Μᾶρκ. 16,1). Καὶ τί νὰ δοῦν· ἡ μεγάλη πέτρα εἶχε μετακινηθῆ καὶ οἱ φρουροὶ εἶχαν γίνει ἄφαντοι. Μέσα στὸν τάφο ἦταν μόνο τὰ σάβανα, οἱ ταινίες καὶ τὸ σουδάριο (βλ Ἰω. 20,7). Κ᾽ ἕνας ἄγγελος φωτεινὸς τοὺς εἶπε· Μὴν κλαῖτε, μὴ θρηνεῖτε· ὁ Κύριος Αναστήθηκε! (βλ. Μᾶρκ. 16,6).
Ποιός πρωτάκουσε τὸ χαρμόσυνο μήνυμα; ποιά ἅγια αὐτιὰ ἄκουσαν πρῶτα τὸ «Χριστὸς ἀνέστη»; Τί ἁγία πού είναι ἡ θρησκεία μας! Τ᾽ ἄκουσαν βασιλιᾶδες, στρατηγοί, πλούσιοι, σοφοί; Ὄχι.
Ὅπως τὸ «Χριστὸς γεννᾶται» τ᾽ ἄκουσαν τσοπάνηδες (βλ. Λουκ. 2,8-20), ἔτσι καὶ τὸ «Χριστὸς ἀνέστη» δὲν τ᾽ ἄκουσαν μεγάλοι καὶ τρανοί. Τὸ ἄκουσε μιὰ γυναίκα. Ποιά; Ἀπ᾽ ὅλες τὶς γυναῖκες ποιά ἄξιζε νὰ τ᾽ ἀκούσῃ πρώτη;
Λέει τὸ Εὐαγγέλιο, ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή. Ὄχι αὐτή. Τ᾽ ἄκουσε κάποια ἄλλη· τ᾽ ἄκουσε ἡ πονεμένη Μάνα, ἡ Παναγία!
Ἂς μὴν τὸ γράφῃ τὸ Εὐαγγέλιο. Δὲν τὸ λέω ἐγὼ αὐτό· τὸ λέει κάποιος ἅγιος, ποὺ ἤξερε καλὰ τὴ Γραφή, τὴν Ἐκκλησία, τὴν Παράδοσι· ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ποὺ τὰ ἅγια λείψανά του εἶνε στὴ Θεσσαλονίκη στὸ μητροπολιτικὸ ναό. Ἔζησε στὰ 1296-1359.
Ἦταν ἀσκητὴς κ᾽ ἔκανε θαύματα. Αὐτὸς λοιπὸν εἶπε καὶ ἀπέδειξε σὲ μιὰ ὁμιλία του, ὅτι τὸ πρῶτο αὐτὶ ποὺ ἄκουσε τὸ «Χριστὸς ἀνέστη» ἦταν τῆς Παναγίας (βλ. Migne 151,236D κ.ἑ.).
Γι΄αυτό καὶ ψάλλουμε σήμερα· «Ὁ ἄγγελος ἐβόα τῇ Κεχαριτωμένῃ· Ἁγνὴ Παρθένε, χαῖρε, καὶ πάλιν ἐρῶ, χαῖρε· ὁ σὸς Υἱὸς ἀνέστη τριήμερος ἐκ τάφου» (θ΄ ᾠδ. Πάσχ.). Τὸ βλέπετε; Καὶ κατόπιν οἱ ἄλλες γυναῖκες τὸ πήρανε καὶ –φτερὰ στὰ πόδια– πῆγαν στοὺς μαθητὰς ποὺ ἦταν κλεισμένοι – ἀμπαρωμένοι· χτύπησαν τὶς πόρτες καὶ φώναξαν, Ἀνέστη ὁ Κύριος!…
* * *
–Μὰ ἐγώ, θὰ πῇ ὁ ἄπιστος, δὲν πιστεύω σ΄αυτά !…
--- Δὲν πιστεύεις; Καλά τί εἶσαι; Γεωργός; Ἐσὺ μὲ τὸ δισάκκι σου δὲν σπέρνεις στὸ χωράφι; Καὶ τί τὸν κάνεις τὸν σπόρο; τὸν θάβεις μέσ᾽ στὴ γῆ, κι αὐτὸς σαπίζει, ὅπως τὸ κορμί, καὶ ἀπ᾽ αὐτὸν ὕστερα βγαίνει ἕνα ὡραῖο στάχυ (γι᾽ αὐτὸ κάνουμε τὰ κόλλυβα).
Κάθε σπόρος (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι κ.λπ.), ποὺ σαπίζει καὶ μετὰ βλαστάνει, τί φωνάζει· «Χριστὸς Ανέστη»! Κ᾽ ἐκεῖνο τὸ ἀβγὸ ἀπὸ τὴν κόττα (γι᾽ αὐτὸ βάφουμε ἀβγά), εἶνε σὰν τὸν τάφο· ὅταν τὸ πουλάκι σπάει τὸ τσώφλι, τὴ στιγμὴ ποὺ βγαίνει τί λέει· «Χριστὸς Ανέστη»!
Κοιτάξτε καὶ ὅλη τὴ φύσι. Τὸ χειμῶνα ὅλα εἶνε νεκρά· ἀλλὰ τὴν ἄνοιξι ζωντανεύουν, τὰ δέντρα βγάζουν νέα φύλλα, οἱ ἀμυγδαλιὲς στολίζονται σὰν τὶς νύφες, καὶ ὅλα τί σοῦ λένε· «Χριστὸς Ανέστη»!
Γι᾽ αὐτό, ἀδελφοί μου, πρέπει κι΄εσείς οι άπιστοι να πιστεύετε! Βουλῶστε τ᾽ αὐτιά σας στοὺς κράχτες τῆς ἀπιστίας. Πιστεύετε ὅπως οἱ προπάτορές μας, ὅπως οἱ ἁπλοϊκὲς εκείνες γυναῖκες, οἱ ἀγράμματες γιαγιάδες μας, ὅπως τ᾽ ἀθῷα παιδιά.
Ἂν ἐμεῖς ἀρνηθοῦμε τὸ Χριστό, δὲν ἔχει ἀνάγκη Εκεῖνος ἀπὸ μᾶς, ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη Ἐκεῖνον. Κι ἂν ἐμεῖς ἀρνηθοῦμε τὸ Χριστό, καὶ οἱ πέτρες ποὺ πατοῦμε θὰ σηκωθοῦν νὰ τὸν ὁμολογήσουν. Πιστεύετε στὸ Χριστό, μετανοῆστε, ἐλᾶτε κοντά του.
Καὶ τότε μαζὶ μὲ τὴν Παναγία, τὶς μυροφόρες, τὸν Πέτρο, τὸν Παῦλο, τὸν ἑκατόνταρχο, μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς ἁγίους, πῆτε κ᾽ ἐσεῖς μὲ ὅλη τὴν καρδιά σας «Χριστὸς Ανέστη»!
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος