Σήμερα τὸ Πνεῦμα τὸ Άγιο, διὰ τοῦ Αποστόλου Παύλου, μᾶς ἀπαντᾷ· « Μὴ καυχάσθω ἄνθρωπος»· νὰ μὴ καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος (βλ. Γαλ. 6,14). Καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, διὰ τῆς προφήτιδος Ἄννης, μᾶς παραγγέλλει· «Μὴ καυχάσθω ὁ φρόνιμος ἐν τῇ φρονήσει αὐτοῦ, καὶ μὴ καυχάσθω ὁ δυνατὸς ἐν τῇ δυνάμει αὐτοῦ, καὶ μὴ καυχάσθω ὁ πλούσιος ἐν τῷ πλούτῳ αὐτοῦ» (Α΄ Βασ. 2,10).
Γιατί ὅμως νὰ μὴ καυχῶνται; Ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά.
Ἐσεῖς ποὺ καυχᾶσθε γιατὶ ἔχετε πλούτη, γιά ἰδέστε τί λέει ἡ ἱστορία ἀλλὰ καὶ σύγχρονα παραδείγματα. Βλέπεις τὸν πλούσιο καὶ ξαφνικὰ πτωχεύει· καὶ γίνεται τόσο φτωχός, ποὺ δὲν ἔχει νὰ φάῃ καὶ ζητιανεύει γιὰ ἕνα κομμάτι ψωμί. Τὰ εἴδαμε αὐτὰ στὴν ἐποχή μας. «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καὶ ἐπείνασαν, οἱ δὲ ἐκζητοῦντες τὸν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντὸς ἀγαθοῦ» (Ψαλμ. 33,10).
Ποῦ εἶνε λοιπὸν τώρα τὰ πλούτη; Τί καυχᾶσθε, πλούσιοι; Ξέρετε, ἂν μέχρι τέλους τῆς ζωῆς σας θὰ ἔχετε τὰ πλούτη σας;
Ἐσεῖς οἱ ἄλλοι, ποὺ καυχᾶσθε γιὰ τὴ δύναμι καὶ τὴν ὑγεία σας, νὰ λέτε «Δόξα σοι, ὁ Θεός» καὶ νὰ μὴ καυχᾶσθε. Πηγαίνετε στὰ νοσοκομεῖα καὶ στὰ Άσυλα τῶν ἀνιάτων νὰ δῆτε· ἄντρες ποὺ ἔπιαναν τὴν πέτρα καὶ τὴν ἔστιβαν, τώρα τοὺς βλέπεις πάνω στὸ κρεβάτι καὶ δὲν μποροῦν οὔτε τὸ κουτάλι νὰ πιάσουν καὶ τοὺς ταΐζει ἄλλος. Ποῦ εἶνε ἡ ὑγεία; Τί καυχᾶσαι, ἄνθρωπε; Σήμερα εἶσαι ὑγιής, ἀλλὰ αὔριο θὰ εἶσαι;
Κ᾿ ἐσεῖς οἱ ἄλλοι, ποὺ καυχᾶσθε γιὰ τὴν ὀμορφιά σας· οἱ γυναῖκες, ποὺ μέρα – νύχτα εἶστε στὸν καθρέφτη καὶ ξοδεύετε τόσα γιὰ νὰ φτιάξετε τὸ πρόσωπό σας· δὲν κάνετε ἕνα περίπατο στὰ νεκροταφεῖα, νὰ δῆτε μέσα στοὺς τάφους τὰ κόκκαλα καὶ νὰ μοῦ πῆτε ποιά εἶνε ἡ ὄμορφη καὶ ποιά ἡ ἄσχημη; Ποῦ εἶνε τὰ κάλλη; Ποῦ εἶνε αὐτὰ τὰ εἴδωλα; Τί καυχᾶσαι λοιπὸν γιὰ τὴν ὀμορφιά σας;
–Μὰ ἐγώ, θὰ πῇς, δὲν καυχῶμαι γι᾿ αὐτά. Ἐγὼ καυχῶμαι γιὰ τὴν ἐξυπνάδα, γιὰ τὰ γράμματά μου… Τί εἶνε ὅμως ἡ εὐφυΐα; Ὑπάρχουν περιπτώσεις, ποὺ τὸ μυαλὸ καὶ τοῦ πιὸ εὐφυοῦς ἀνθρώπου μπορεῖ νὰ θολώσῃ.
Ἔχω παράδειγμα ἕναν Καθηγητὴ Πανεπιστημίου, ποὺ ἔλυνε καὶ τὸ πιὸ δύσκολο πρόβλημα στὸ ἅψε – σβῆσε, καὶ μιὰ μέρα, ἐκεῖ ποὺ καθόταν στὸ γραφεῖο του, ἔπεσε μιὰ σταγόνα αἷμα στὸν ἐγκέφαλο καὶ τὸ μυαλό του θόλωσε. Ἔπαθε ἡμιπληγία καὶ τώρα τραυλίζει.
Ποῦ εἶνε ἡ εὐφυΐα, ποῦ εἶνε ἡ ἱκανότης του; Μιὰ σταγόνα αἷμα θολώνει τὸ ἀνθρώπινο μυαλό.
Κ᾿ ἐσεῖς ποὺ καυχᾶσθε ὅτι ἀνήκετε σὲ μεγάλο καὶ δυνατὸ κράτος, γιά ἀνοῖξτε τὴν ἱστορία νὰ δῆτε. Κράτη μεγάλα, ποὺ σκιάζανε τὸν ἥλιο μὲ τὰ ὅπλα καὶ τὰ βέλη τους καὶ τοὺς ἔτρεμε ὁ κόσμος, σὲ μιὰ στιγμή, σὲ μιὰ ὥρα, χάθηκαν ἀπὸ ἕνα σεισμό. Ποῦ εἶνε ἡ Βαβυλώνα, ποὺ ἦταν σὰν τὴ Νέα Ὑόρκη; Τώρα ἀρχαιολόγοι σκάβουν νὰ βροῦν τὰ ἐρείπιά της. Λοιπόν, μὴ καυχᾶσαι γιὰ τίποτε ἀπ᾿ αὐτά.
* * *
–Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν τίποτα στὸν κόσμο, ποὺ να ἀξίζει νὰ καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος;
Ὄχι, ἀδέρφια μου.
Όμως, γιὰ ὅσους πιστεύουμε στον Χριστό , ὑπάρχει κάτι. Ποιό εἶνε αὐτό;
Εἶνε ὁ Τίμιος Σταυρός!
Αὐτὸ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ Αποστολικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα· Ἂς καυχῶνται ἄλλοι γιὰ ἄλλα πράγματα, ἐγὼ καυχῶμαι μόνο γιὰ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ· «Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6,14).
–Γιατί ὅμως, ρωτᾷς, γιατί πρέπει νὰ καυχῶμαι μόνο γιὰ τὸ Σταυρό; Τί εἶνε επιτέλους ὁ Σταυρός;
Ο Σταυρός, γι᾿ αὐτὸν ποὺ δὲν πιστεύει, δὲν εἶναι τίποτα. Γι᾿ αὐτὸν όμως ποὺ πιστεύει στὸ Χριστό, εἶνε τὸ μεγαλύτερο πρᾶγμα.
Ὁ Σταυρὸς εἶνε τὸ κλειδί. Μιὰ πόρτα, ἀδέρφια μου, ἦταν κλειστὴ ἐπὶ 5.000 τόσα χρόνια, ἡ πόρτα τοῦ Παραδείσου. Τὴν ἔκλεισε ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα, καὶ δὲν μποροῦσε κανείς νὰ τὴν ἀνοίξῃ. Πῆγαν Πατριάρχες, προφῆτες, δίκαιοι, μὰ κανείς ἀπὸ αὐτοὺς δὲν μπόρεσε ν᾿ ἀνοίξῃ τὴν πόρτα. Καὶ τὴν ἄνοιξε ἕνας λῃστὴς στὸ Γολγοθᾶ τὴν ὥρα τοῦ σταυροῦ. Τὴν ἄνοιξε μὲ κλειδὶ τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).
Ἔτσι μπῆκε στὸν Παράδεισο. Λοιπὸν δικαιολογημένα λέμε ότι ὁ Σταυρὸς εἶνε τὸ κλειδὶ ποὺ ὁ λῃστὴς ἄνοιξε τὸν Παράδεισο !
Ακόμη, ο Σταυρὸς είναι τὸ κοφτερὸ σπαθί, ποὺ κόβει κεφάλια δαιμόνων. Ἅμα ἔχῃς τὸ Σταυρὸ μαζί σου ( και τον ευλαβείσαι στην ζωή σου και τον τιμάς με τις πράξεις σου ), δὲν φοβᾶσαι τίποτε. «Πέφτω κάνω τὸ σταυρό μου, καὶ ἄγγελος εἶνε στὸ πλευρό μου». Ναι λοιπόν, ὁ Σταυρὸς εἶνε τὸ σπαθὶ τοῦ Χριστιανοῦ ποὺ νικάει τὸ σατανᾶ.
Ο Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ είναι ἡ σφραγῖδα, ποὺ σφραγίζεται ὁ Χριστιανός. Σὲ κάθε πρᾶξι καὶ κάθε ἀκολουθία ποὺ γίνεται στὴν Ἐκκλησία (θεία λειτουργία, ὄρθρος, ἑσπερινός, ἱερὰ μυστήρια), σὲ κάθε τι ποὺ βάζει τὸ πετραχήλι ὁ παπᾶς, γίνεται σταυρός· εἶνε ἀπαραίτητη ἡ σφραγίδα τοῦ σταυροῦ. Ὅπως τὸ χαρτὶ ὁποιασδήποτε ἀρχῆς χωρὶς σφραγῖδα εἶνε ἄκυρο, ἔτσι καὶ γιὰ κάθε τι ποὺ κάνουμε στὴν Ἐκκλησία· Γιατί ὁ Σταυρὸς εἶνε ἡ σφραγίδα τῆς Χριστιανοσύνης !
Ακόμη ἀδελφοί μου, ο Σταυρός είναι ἡ σημαία μας ! Πόσες σημαῖες ἔχει ἡ ἀνθρωπότητα; Στὰ Ἡνωμένα Ἔθνη κυματίζουν πλῆθος σημαῖες μὲ διάφορα σήματα καὶ χρώματα. Ὅταν μιὰ μέρα ὅλες αὐτὲς οἱ σημαῖες θὰ ἔχουν καταργηθῆ, τότε θὰ κυματίζῃ μόνο μιὰ σημαία· ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου. «Ἐν τούτῳ νίκᾳ». Αὐτή εἶνε ἡ σημαία μας, μὲ τὴν ὁποία νικοῦμε οἱ Χριστιανοὶ μέσα στοὺς αἰῶνες.
Επίσης, ο Σταυρός του Χριστού εἶναι τὸ σωσίβιό μας. Ὅπως ὅταν συμβῇ ναυάγιο, ἁρπάζει τὴ σανίδα ὁ ναυαγὸς καὶ σῴζεται, ἔτσι μέσ᾿ στὴν τρικυμία τοῦ κόσμου καὶ στὰ ἄγρια κύματα τῆς ζωῆς, ὁ σταυρὸς εἶνε τὸ σωσίβιο ποὺ μᾶς σῴζει...
Καί τέλος ο Σταυρός είναι τὸ δέντρο εκείνο, ποὺ φύτεψε ὁ Χριστός μας πάνω στὸ Γολγοθᾶ. Δυὸ χιλιάδες χρόνια προσπαθεῖ ὁ διάβολος νὰ τὸ ξερριζώσῃ, ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέσῃ, γιατὶ εἶνε ποτισμένο μὲ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας. Καὶ ὅ,τι εἶνε ποτισμένο μὲ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας, δὲν ξερριζώνεται. Ὁ Σταυρὸς εἶνε τὸ δέντρο τὸ ἀθάνατο, «ἐξ οὗ φαγόντες ζήσομεν, οὐχὶ δὲ ὡς ὁ Ἀδὰμ τεθνηξόμεθα» (προεόρτ. ἀπολυτ. Χριστουγ. 20 Δεκ.).
Δὲν τελειώνουν όμως με τα λίγα αυτά λόγια οἱ εἰκόνες τοῦ Σταυροῦ.
* * *
Ὁ Σταυρός, ἀγαπητοί μου, ἄλλοτε ἐτιμᾶτο πολύ. Σήμερα ντρεπόμαστε νὰ κάνουμε και τον Σταυρό μας ακόμη….
Καὶ μόνο αὐτό; Ὑπάρχουν καὶ γλῶσσες ποὺ τὸν βλαστημοῦν!
Ὦ Χριστέ μου, ὦ Παναγιά μου, ὦ ἅγιοι του Θεού, ὦ Τίμιε Σταυρέ, ἐλεήσατέ μας.
Ἀξιώσατέ μας νὰ μετανοήσουμε ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, καὶ νὰ ποῦμε· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῆ βασιλείᾳ Σου» (Λουκ. 23,42)· Αμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος