Ο Θεόκτιστος πρέπει νά έγινε μεγαλόσχημος μοναχός από τον γέροντα Μακάριο σε κάποια ηλικία καί έκαμε συμμοναστής τού μοναχού Απολλού. Ήταν ευλαβής άνθρωπος, μοναχός τού κανόνα καί της ακολουθίας. Οποιον συναντούσε καλογριά, καλόγερο- τον ρωτούσε:
- Έκανες τον κανόνα σου; Αυτός μάς περιχαρακώνει σάν τείχος οχυρό.
Στην ακολουθία προσκυνούσε όλες τις παραστάσεις των Αγίων, όπου καί νά ήταν ’ ζωγραφισμένες· στον τοίχο, στο ξύλο, στον μουσαμά. Τον ρώτησα:
- Πρέπει νά προσκυνούμε όλες τις εικόνες;
- Η Εκκλησία, παιδί μου, είναι σύναξης Αγίων εν 'Αγίω
Άπ’ ολους τούς Αγίους έχομε ανάγκη. Εμείς έναν εύλαβικό ασπασμό τούς προσφέρουμε κι εκείνοι σ’ ολα μάς παραστέκονται.
Ρώτησα πώς προσεύχεται την ώρα του κανόνα.
- Στην αρχή μετανίζω, μέχρι να κουραστώ. Έπειτα κάνω τρία κομπόσχοινα με του Τελώνου την φωνή, τρία με του ληστού την ομολογία, μετά την ευχή του Ιησού, τής Παναγίας, του Θεολόγου καί του οσίου Χριστοδούλου από ένα κομποσχοίνι κι έπειτα τήν ευχή όσο αντέχω.
’Ήκουσα από τον γέροντα Μακάριο πώς πέρα από την προσευχή υπάρχει καί άλλη κατάσταση, πού σταματά η προσευχή καί ξενιτεύει ο νους σ’ άλλη βιοτή. Δεν τό κατάφερα ποτέ, αλλά δεν αμφιβάλλω, γιατί με την συνεχή προσευχή βλέπω μέσα μου ένα άνοιγμα θεϊκό, άλλα δεν μπορώ να σου τό προσδιορίσω.
Πολύ λυπείτε με την εκκοσμίκευση των μοναχών.
- Τα πράγματα κάθε μέρα χειροτερεύουν. Οί μοναχοί ζουν ανετώτερα από τούς λαϊκούς. Έχουν σπουδαία προσπάθεια σ’ ότι τούς γεφυρώνει με τον κόσμο.
Προτιμούν τα ταξίδια από την παραμονή στο μοναστήρι, τις συντυχίες από την ακολουθία, τις γνωριμίες με τούς μεγάλους ανθρώπους, παρά την κοινωνία με τον πόνο καί την ανέχεια. Φωτογραφίες μοιράζουν, για να γίνονται γνώριμοι του κόσμου.
- Που τό αποδίδεις αυτό, Γέροντα;
- Στο σαράκι του εγωισμού. Αυτό τό αφανές σκουλήκι ξεπαστρεύει καί την πιο δυνατή τραβάκα.
Ό μοναχός δεν ζή πια στήν αφάνεια- έγινε τό αντικείμενο ενασχόλησης τών τάχατες πνευματικών ανθρώπων. Αφού βούλιαξαν τήν κοινωνία τους, έρχονται κι εμάς να καταποντίσουν. Στήν αρχή οτι βλέπουν σ’ εμάς τάχατες τό θαυμάζουνε κι έπειτα τό εμπαίζουνε καί τό περιγελούν.
Η επανάληψη του «Κύριε, έλέησον» σαράντα φορές, ακόμη καί από αρχιερείς περιπαίζεται καί τό θέλουνε τρεις φορές καί με δυσκολία, ενώ οι επαναλήψεις στήν ορθόδοξη λατρεία είναι εκ τών ων ούκ άνευ. Ό Θεός νά μάς λυπηθή καί οι ευχές των απ’ αιώνος Οσίων να διαφυλάξουν τις μάνδρες που με χίλιους κόπους έστησαν.
Να με θυμάσαι.· μ’ όλη αυτή την κοσμικότητα πού επέτρεψαν καί μπήκε στο μοναστήρι, μια μέρα θά φαγωθούνε καί μεταξύ τους...
Τού μοναχού Θεοκτίστου τό κεφάλι λίγα γράμματα είχε, αλλά τού άρεσε να μελετά. Αγαπητή του ανάγνωση ήταν ο «Θησαυρός» τού Δαμασκηνού τού Στουδίτου. Ήταν αφηγηματικώτατος. 'Ό,τι άγραφες διηγήσεις καί παραδόσεις ξεύρω γιά την Πάτμο από αυτόν τον γέρο τις άκουσα. Ήταν υπερβολικός* κι ο μεν πυρήνας των διηγήσεων ήταν αληθινός, αλλά τά διανθίσματα ήταν του Θεόκτιστου. Ήταν όμως τόσο όμορφα ταιριασμένα, πού σίγουρα είναι δύσκολο να ξεχωρίσης τό γεγονός από τά λουλούδια. Γιά καμιά γωνιά τού νησιού δεν με άφησε απληροφόρητο.
Ήταν χαρούμενος άνθρωπος· καί όμως κάποιος πού δεν τον ήξερε τον φοβότανε. Αλλά αυτός πού τον ζούσε απολάμβανε κήπο χαρίτων κοντά του.
Οί αστεϊσμοί του καί τά πειράγματά του εκφράζονταν με ποιητικούς στίχους, γιά να πέφτει τό πείραγμα πιο μαλακά. Πάντα ο υψίκορμος αυτός γέρος δημιουργούσε ευχάριστο κλίμα γύρω του, χωρίς να εξέρχεται από τό στόμα του λόγος σαπρός ή δηκτικός. Συνεδέετο με τούς γνωρίμους του, χωρίς να δημιουργείται οικειότητα καταλυτική καί παρρησία άπρεπη.
Έκοιμήθη τό 1963 καί ετάφη στο κοιμητήριο της Μονής, στην Βίγλα της Πάτμου, χοροστατούντος του ηγουμένου αρχιμανδρίτου Παύλου Νικηταρά.
Άφησε μνήμη οσίου ανδρός.
Μνημόνευσα αυτούς τούς δύο μοναχούς -Αρτέμιο καί Θεόκτιστο- γιατί αυτοί οί δύο μοναχοί με την ταπεινοφορία, τήν αλουσία, τήν συρρικνωμένη από τήν κακοπάθεια μορφή τους καί τήν ασημότητα τους, ισορροπούσαν τήν ζωή τού μοναστηριού, χρωμάτιζαν τον χώρο ότι είναι μοναστήρι καί όχι υπηρεσία ή διοικούσα αρχή.
ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΣΑ ΝΑ ΑΣΚΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΚΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
ΓΕΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.
http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2017/04/o_25.html